Jakie zmiany w prawie pracy czekają w nowym roku na pracujących rodziców?

Zmiana wynagrodzenia minimalnego i minimalnej stawki godzinowej

Nowy 2023 rok rozpoczął się od podwyższenia minimalnego wynagrodzenia z kwoty 3010 zł brutto do kwoty 3490 zł, a od 1 lipca 2023 r. do kwoty 3690 zł. Wzrośnie również minimalna stawka godzinowa w przypadku pracy na umowie zlecenie – od 1 stycznia 2023 r. kwota ta będzie wynosiła 22,80 zł brutto, a od 1 lipca 23,50 zł brutto.

Prawne uregulowanie pracy zdalnej

Pojęcie pracy zdalnej nie było dotąd uregulowane ustawowo. Jednakże epidemia koronawirusa, rosnąca liczba zachorowań i różnego rodzaju restrykcje związane ze swobodą przemieszczania sprawiły, że coraz więcej pracowników świadczyło pracę z miejsca zamieszkania. Słynny home office stał się nie tyle pożądany przez pracowników, ale także okazał się swoistą kartą przetargową na rynku pracy.

W wyniku prac nad Kodeksem Pracy wprowadzono definicję pracy zdalnej, której regulacja wejdzie w życie 1 marca 2023 r. Zgodnie z tą definicją pracą zdalną będzie praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Taka regulacja zastąpi istniejącą obecnie definicję telepracy, która zostanie usunięta z Kodeksu Pracy. Nowe przepisy będą w sposób kompleksowy regulować taki rodzaj pracy, nie tylko o charakterze ciągłym, ale także okazjonalnym. Praca zdalna w formie stałej lub okazjonalnej będzie musiała być uzgadniana przez pracodawcę i pracownika w formie porozumienia. W przypadku okazjonalnej pracy zdalnej pracownik będzie mógł wnioskować o tego rodzaju pracę do 24 dni w ciągu roku.

Należy jednak pamiętać, że możliwość wykonywania pracy w formie zdalnej nie jest bezwarunkowa, a tym samym nie wszyscy pracujący rodzice będą mogli z niej skorzystać. Ograniczeniem jest charakter świadczonej pracy (chociażby pracowników medycznych, czy farmaceutów).

Przeczytaj także: Mama wielodzietna i praca zdalna, czyli jak pracować, gdy dzieci na pokładzie

Wydłużony urlop rodzicielski

Istotną zmianą będzie wprowadzenie prawdopodobnie już od 1 marca 2023 r. dłuższego urlopu rodzicielskiego (wydłużenie z 32 do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka). Urlop rodzicielski bywa często mylony z urlopem macierzyńskim czy wychowawczym, natomiast tych pojęć nie należy utożsamiać. Urlop rodzicielski jest niejako przedłużeniem urlopu macierzyńskiego, a skorzystać z niego można jedynie po uprzednim wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ma co do zasady przysługiwać ojcu dziecka. Nie będzie zatem możliwości przeniesienia tego urlopu na matkę dziecka – niewykorzystany urlop po prostu przepadnie. Takie rozwiązanie ma na celu chociażby teoretyczne zapewnienie opieki nad dzieckiem przez obojga rodziców.

Z wydłużonego urlopu rodzicielskiego (urlopu ojcowskiego) będzie można skorzystać w ciągu 12 miesięcy od urodzenia dziecka.

Uprawnienia dla rodziców dzieci do lat 8

Nowelizacja Kodeksu Pracy przewiduje także wprowadzenie nowych uprawnień dla rodziców dzieci do lat 8. Zmiany takie, które również wejdą w życie prawdopodobnie z dniem 1 marca 2023 r., są podyktowane koniecznością dostosowania polskich przepisów do unijnych regulacji, a mają na celu umożliwienie pracującym rodzicom skorzystanie ze szczególnych uprawnień w ramach stosunku pracy. Zmiany będą dotyczyły art. 178 § 2 Kodeksu Pracy, który będzie miał zastosowanie do rodziców opiekujących się dziećmi do lat 8, a nie do lat 4, jak to jest obecnie. Dla przypomnienia, pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 8 roku życia nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139 Kodeksu pracy, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.

Nowy urlop opiekuńczy

Zmiany w Kodeksie Pracy obejmą także wprowadzenia nowego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dodatkowych dni w roku, w celu zapewnienia osobistej opieki albo wsparcia osobie, która jest członkiem rodziny lub zamieszkuje w tym samym gospodarstwie domowym. Jest to nowy urlop i będzie on obowiązywał obok przysługującego już 2 dniowego urlopu na tzw. opiekę.

Co ważne, dodatkowy urlop opiekuńczy będzie miał formę urlopu bezpłatnego, natomiast dwudniowy urlop „na opiekę” pozostanie nadal urlopem płatnym.

Przeczytaj także: Własna działalność a urlop macierzyński i rodzicielski

Zdjęcie: Canva