Co to jest Scrum i czym zajmuje się Scrum Master?

Justyno, zacznijmy od podstaw – na czym polega metoda Scrum, która robi wielką furorę i w biznesie i w branży IT?

Zanim powiem na czym polega Scrum, warto odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego robi furorę. Dzisiejszym wyzwaniem jest dynamika rynku. Wszystko zmienia się jak w kalejdoskopie. Wprowadzając nowy produkt na rynek nie mamy pewności czy i w jaki sposób klient będzie go używał, a do tego konkurencja nie śpi.

Przeprowadzamy analizy, ale już w momencie ich rozpoczynania bazujemy na nieaktualnych danych. To powoduje, że większość firm szuka metody, która umożliwi im szybką reakcję na nieprzewidziane sytuacje. I tu pojawia się Scrum. Nie jest on jedynym rozwiązaniem, ale w tej chwili najpopularniejszym z uwagi na przejrzystość zasad, którymi się kieruje.

Idea Scrum opiera się o pracę zespołową i polega na zmianie sposobu działania z realizacji długoterminowych planów na pracę w krótkich, stałych cyklach. Scrum oznacza wprowadzenie powtarzalnego, stałego rytmu, w którym zespół planuje, wykonuje i dostarcza produkt lub usługę. Na koniec takiego cyklu sprawdza, czy to co udało się osiągnąć jest tym czego oczekiwał i wprowadza usprawnienia do swojego modelu pracy.

Zespół ma swojego Product Ownera, który dba o wizję produktu, a także o to, by produkt przynosił zyski. Ostatnią częścią drużyny jest Scrum Master, czyli osoba, która pomaga zespołowi lepiej funkcjonować.

Czym dokładnie zajmuje się Scrum Master w swojej pracy?

Scrum ma jedynie proste zasady, ale ich stosowanie jest bardzo wymagające. Scrum Mastera najczęściej porównuje się do trenera zespołu sportowego, chociaż nie zawsze jest to trafne porównanie. Trener nie biega po boisku, ale pomaga zespołowi przygotować się do gry, ustalić strategię, obserwuje zarówno treningi, jak i mecze, udziela informacji zwrotnej.

Głównym obszarem pracy dla Scrum Mastera jest właśnie zespół. Nie każda grupa ludzi jest zespołem, nawet jeśli robią coś wspólnie. W zbudowanie prawdziwego zespołu wkłada się wiele wysiłku. Tu analogia do drużyny sportowej się sprawdza.

Scrum Master jest osobą, która upewnia się, że wszyscy rozumieją “zasady gry”. Wiedzą jaki jest wspólny cel, znają nawzajem swoje mocne i słabe strony, mają wypracowane schematy zachowań w różnych sytuacjach i efektywnie się między sobą komunikują.

Scrum Master wspiera też Product Ownera i organizację. Wszystko z myślą o efektywności pracy.

Wiele osób oczekuje krótkiej, konkretnej listy zadań “do odhaczenia” dla Scrum Mastera, ale to trochę tak jakby zapytać mamę, jaka jest lista jej zadań jako matki. Tak jak zadania mamy zmieniają się w zależności od sytuacji, wieku dziecka i celów jakie sobie rodzina stawia, tak samo dynamiczny jest zakres prac wykonywanych przez Scrum Mastera.

A cel jest dokładnie ten sam – nauczyć tych, o których dbamy samodzielności i ciągłego doskonalenia.

Z naszych doświadczeń wynika, że właśnie mamy świetnie odnajdują się w firmach IT na stanowisku Scrum Mastera – jakie cechy i umiejętności trzeba posiadać, które są niezbędne na tym stanowisku?

Po pierwsze cierpliwość i kreatywność. Praca Scrum Mastera w organizacji to ciągłe zadawanie i odpowiadanie na pytania. Scrum to praca w warunkach ciągłej zmiany. Strach, ciekawość, złość – ludzie naturalnie reagują w różny sposób na zmianę w ich otoczeniu i to dobrze. Chodzi o odkrycie tego, co skłoni ich do innego spojrzenia na problem.

Przychodzi mi na myśl próba przekonania dziecka do spróbowania nowej potrawy. To jak zareaguje nie świadczy dobrze czy źle, ani o dziecku, ani o potrawie. Istotne jest, aby przekonać je do podjęcia próby bez przymusu czy szantażu. Jeśli zmiana “posmakuje”, to wspólnie wciągamy ją do naszej codziennej rutyny, jeśli nie, to szukamy alternatyw. Może być też tak, że wywoła “alergię”. I tu rolą Scrum Mastera jest wytłumaczenie dlaczego nasza przysłowiowa “czekolada”, chociaż smaczna, może jednak szkodzić.

Inną ważną cechą jest umiejętność obserwowania i słuchania. Często rzeczywiste problemy w zespole czy organizacji są inne, niż to co widać na powierzchni. Nie lubimy mówić o tym co jest dla nas trudne. Kończymy wtedy z czymś co przypomina dialog z nastolatkiem: “Co u Ciebie?” “W porządku” i każdy wraca do swojego monitora. Ważnym zadaniem Scrum Mastera jest pokazanie zespołowi tego, o czym się nie mówi i stworzenie bezpiecznego środowiska do rozwiązania problemu.

A jakie wyzwania w pracy stoją przed Scrum Masterami?

Scrum Master to osoba, która ciągle się uczy i jest otwarta na zmiany i możliwości. Swoim zachowaniem musi dawać przykład. Znowu jak w domu – chcesz przekonać rodzinę do zdrowego trybu życia, to zacznij od siebie. Czytanie, słuchanie podcastów, udział w spotkaniach społeczności, konferencjach, szkoleniach, przeprowadzanie różnych eksperymentów, przygotowywanie warsztatów. To wymaga czasu i samodyscypliny.

Kolejnym obszarem są umiejętności techniczne. Scrum Master nie musi umieć programować ani testować, ale musi rozumieć kontekst pracy swojego zespołu, ich słownictwo, praktyki. Przykład z domu: moja starsza córka uczy się hiszpańskiego, dla mnie jest to kompletnie obcy język, ale wiem, że muszę być gotowa pomóc jej przygotować się do sprawdzianu.

Wiem również, że nigdy nie osiągnę takiej wiedzy jak moja młodsza córka, jeśli chodzi o superbohaterów, ale i tak oglądam z nią filmy i wymieniam się obserwacjami. Jeśli Scrum Master będzie omijał tematy z lęku przed pokazaniem braku kompetencji w tym obszarze, to zespół zacznie je traktować jako nieistotne. Tu nie chodzi o konkretną wiedzę czy umiejętności, ale zainteresowanie i inspirowanie do zmian.

Scrum to nie tylko branża IT, jest wykorzystywany również w biznesie, a nawet w rodzinie – jak to działa, poza branżą IT?

Scrum ogólnie opisuje formę funkcjonowania biznesu. Biznes oparty o tworzenie oprogramowania po prostu zaadaptował go jako pierwszy, ale nie jedyny. Współpracujemy z zespołami produkującymi sprzęt, zajmującymi się marketingiem, sprzedażą, czy wsparciem klienta. Scrum sprawdził się w wielu z nich. Podstawowe reguły i cykliczność pracy pozostają bez zmian, podobnie jak wartości, na których się opiera. Oczywiście dobre praktyki wyglądają inaczej w każdej branży, czy nawet firmie.

Scrum wszedł do edukacji jako EduScrum i na zachodzie zdobywa coraz większą popularność. Jest to forma, która umożliwia młodzieży naukę w oparciu o pracę zespołową. Za parę lat nasze dzieci wejdą na rynek pracy, na którym umiejętność współpracy będzie podstawową kompetencją. Nie nauczą się jej rozwiązując testy.

Wiele narzędzi, z których korzystam w pracy z zespołami scrumowymi wykorzystuję też w domu. Na ścianie wisi tablica z listą zadań, które są ważne w najbliższym tygodniu. Planujemy wspólnie, rozmawiamy o tym co nam się udaje, a co nie. I przede wszystkim, trzymamy się naszego rytmu.

Od czego warto zacząć, jakie szkolenia i literaturę polecasz mamom, które chciałyby pracować w przyszłości jako Scrum Master?

Po pierwsze, warto zacząć od zrozumienia idei Scrum. W sieci jest mnóstwo materiałów, coraz więcej z nich jest w języku polskim. Poprawiła się również znacząco jakość tłumaczeń książek anglojęzycznych i naprawdę jest w czym wybierać. Listę pozycji, od których warto zacząć zebraliśmy na tej stronie . Jest też sporo dobrze prowadzonych blogów i podcastów.

Drugi krok, to zobaczyć jak pracuje się w zespole Scrum. Bez tego nie będziemy w stanie zrozumieć problemów jakie napotyka zespół. Wiem, że może to być trudne, zwłaszcza, gdy mama jest na urlopie macierzyńskim. Warto wykazać się kreatywnością. Gdy rozejrzymy się wokół zobaczymy, że jest wiele przykładów pracy zespołowej w naszym życiu, od uczestniczenia w inicjatywach non-profit, po próby rozkręcenia biznesu z przyjaciółmi.

Trzeba mieć z kim się wymieniać doświadczeniami, dlatego dobrze jest dołączyć do lokalnej społeczności. W każdym większym mieście operuje grupa praktyków, która spotyka się by wymieniać doświadczenia. Są też grupy operujące w pełni on-line >>>.

Jeśli poważnie myśli się o roli Scrum Mastera warto zadbać o uznany na świecie certyfikat, na przykład Certified Scrum Master akredytowany przez Scrum Alliance .

Natomiast nie zaczynałabym ścieżki kariery od szkolenia. Niech to będzie drugi lub trzeci krok. Największą zaletą szkoleń jest fakt, że prowadzą je doświadczeni praktycy. Pomogą znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, które rodzą się gdy zaczynamy pracę w tej roli. Na kursy Scrum organizowane przez Procognita mamy 10% rabat dla wszystkich mam – szczegóły szkoleń znajdziecie na tej stronie >>>

Justyno, dziękuję Ci za rozmowę.

Niespodzianka!

Dla wszystkich mam, które są zainteresowane scrumem mamy 2 wyjątkowe propozycje:

• 8 marca na grupie #Mamo Pracuj w ITzorganizujemy wspólny live na temat scruma
• A 4 kwietnia w Krakowie zorganizujemy warsztaty pt. „Popołudnie ze Scrum”, podczas których dowiesz się co oznacza zwinne (agilowe) podejście w biznesie oraz czym jest Scrum i jak się w nim pracuje.
  Zapisy na warsztaty będą w połowie marca. Już dzisiaj serdecznie zapraszamy!

Sprawdź ofertę kursów Certified Scrum Master i Certified Scrum Product Owner organizowanych przez Procognita. Na hasło „mamo pracuj” możesz kupić kurs z 10% zniżką.

Rozmawiała: Joanna Gotfryd

Zdjęcie: archiwum prywatne