Nieewidencjonowana, mała, zwykła – jak zaoszczędzić na składkach przy działalności?

Działalność nieewidencjonowana – dla „najmniejszych” przedsiębiorców

Od 30 kwietnia 2018 r., obowiązuje w Polsce ustawa prawo przedsiębiorców, która wprowadziła pojęcie działalności nieewidencjonowanej. Aby dana działalność mogła zostać uznana za działalność nieewidencjonowaną, musi spełnić dwa podstawowe warunki:

• przychód należny osoby fizycznej prowadzącej taką działalność w żadnym miesiącu nie może przekroczyć 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2020 r. nie może miesięcznie przekroczyć kwoty 1300 zł brutto) – co ważne, chodzi o przychód (nie dochód), a ponadto przychód „należny”, a nie faktycznie uzyskany (zatem gorzej mają te przedsiębiorcze osoby, które nie uzyskały zapłaty, mimo zrealizowania usługi czy sprzedaży towarów – w takiej sytuacji przychód należny jest bowiem wyższy od faktycznie uzyskanego);
• osoba prowadząca taką działalność nie wykonywała działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy.

Działalność nieewidencjonowana nie jest działalnością gospodarczą. Zatem nie wymaga wpisu do CEIDG oraz zgłoszenia się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego czy chorobowego, ani wystawiania faktur. Z tego powodu działalność nieewidencjonowana jest ciekawym rozwiązaniem dla osób dorabiających do pensji lub rozpoczynających przygodę z własnym biznesem, bo jest zwyczajnie tańsza.

Natomiast, jest też druga strona medalu. Osoba na nieewidencjonowanej działalności nie posiada z tego tytułu żadnego ubezpieczenia – ani zdrowotnego, ani społecznego. Nie odprowadza więc składek emerytalnych i nie ma uprawnienia do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej z tego tytułu. Należy także pamiętać, że czym innym jest zwolnienie z obowiązku odprowadzania składek, a czym innymi zwolnienie od podatku dochodowego – tego ostatniego w przypadku działalności nieewidencjonowanej prawo nie przewiduje. Zatem osoba prowadząca działalność nieewidencjonowana normalnie rozlicza się z urzędem skarbowym – jest to działalność opodatkowana na zasadach ogólnych.

Przeczytaj także: 5 pułapek w działalnościnierejestrowanej!

Prowadzenie biznesu w tej formie jest prawem, a nie obowiązkiem. Nawet więc, jeżeli dana osoba spełnia warunki do prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, może spokojnie wpisać się do CEIDG i rozpocząć prowadzenie klasycznej działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku, gdy w danym miesiącu osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną przekroczy limit przychodowy umożliwiający prowadzenie takiej działalności – ma obowiązek zarejestrowania swojej działalności jako działalności gospodarczej w CEIDG w krótkim terminie 7 dni od chwili przekroczenia limitu. Dalej taka działalność jest już prowadzona jako działalność gospodarcza, a nie nieewidencjonowana.

„Ulga na start” – czyli rabat dla początkujących

Jeśli decydujesz się na rozpoczęcie swojej pierwszej działalności gospodarczej albo gdy od momentu zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności minęło przynajmniej 5 lat, masz szansę skorzystać z ulgi na start.

Co przewiduje ulga na start? Krótko mówiąc – zwolnienie z ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowego i wypadkowego) przez okres 6 miesięcy. Przez pierwsze pół roku należy opłacać jedynie ubezpieczenie zdrowotne (ok. 360 zł miesięcznie). Jest to istotnie spora ulga, gdyż obecnie klasyczny „ZUS” odprowadzany przez przedsiębiorcę na zwykłej działalności gospodarczej w każdym miesiącu wynosi ok. 1.600 zł.

Generalnie ulga na start brzmi dosyć kusząco. Natomiast, jeśli w czasie korzystania z ulgi zachorujesz, urodzisz dziecko, będziesz opiekować się dzieckiem, ulegniesz wypadkowi przy pracy bądź chorobie zawodowej, nie otrzymasz kolejno zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, ani świadczenia rehabilitacyjnego. To nie wszystko – okres korzystania z ulgi na start nie będzie się też brany pod uwagę przy ustalaniu prawa do emerytury ani nie zwiększy jej wysokości.

Tak samo, jak w przypadku działalności nieewidencjonowanej, ulga na start jest prawem, a nie obowiązkiem. Należy też pamiętać, że z ulgi na start nie mogą skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy mają zamiar wykonywać dla byłego pracodawcy te same obowiązki, które wykonywali dla niego jako pracownicy w bieżącym bądź poprzednim roku kalendarzowym.

Preferencyjny ZUS – 2 lata obniżonych składek

Kolejnym wsparciem dla młodego przedsiębiorcy jest preferencyjny ZUS, czyli prawo do obniżenia składek ZUS przez 24 miesiące. Warunki skorzystania z takiej opcji są identyczne jak w wypadku ulgi na start, a mianowicie:

• należy być „nowym” przedsiębiorcą (albo takim, który nie prowadził własnej działalności w ciągu ostatnich 5 lat) oraz
• nie świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy w takim samym zakresie, jak w czasie zatrudnienia.

Z preferencyjnego ZUSu można skorzystać zarówno po wykorzystaniu ulgi na start, jak i w sytuacji, gdy nie korzystało się z takiej ulgi.

Obecnie miesięczna kwota preferencyjnego ZUSu wynosi ok. 600 zł (łącznie z ubezpieczeniem zdrowotnym).

Przedsiębiorca uiszczający preferencyjny ZUS jest objęty zarówno ubezpieczeniem społecznym (czyli odprowadza składki emerytalne, rentowe i wypadkowe), jak i zdrowotnym. Może być także objęty ubezpieczeniem chorobowym, jeżeli taką chęć zadeklaruje.

Okres preferencyjnego ZUSu jest brany pod uwagę przy obliczaniu świadczeń emerytalnych, natomiast oczywiście wpływa na wysokość przyszłej emerytury.

Mały ZUS Plus – składki zależne od dochodów

Od 1 lutego 2020 r. dostępna jest nowa możliwość – Mały ZUS Plus. W odróżnieniu od poprzednich opcji, ta skierowana jest do przedsiębiorców posiadających już doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej.

A to dlatego, że warunkiem skorzystania z niej jest:

• posiadanie statusu przedsiębiorcy (wpis do CEIDG);
• maksymalny przychód (nie dochód) w poprzednim roku kalendarzowym, nie przekraczający 120.000 zł – jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność przez cały rok (jeżeli nie – maksymalny przychód wylicza się proporcjonalnie);
• prowadzenie działalności w poprzednim roku kalendarzowym co najmniej przez okres 60 dni.

W przypadku Małego ZUSu Plus wysokość składki na ubezpieczenie społeczne zależy od wysokości dochodów przedsiębiorcy.

Z Małego ZUSu Plus można korzystać przez łączny okres 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności (czyli przez 3 lata na 5).

Z opcji Mały ZUS Plus nie skorzystają osoby, które rozliczają się kartą podatkową, a ich sprzedaż jest zwolniona z VAT lub osoby, które podlegały ubezpieczeniom społecznym lub zdrowotnemu także z innego tytułu (np. były wspólnikami w spółce jawnej).

W przypadku Małego ZUSu Plus bardzo istotne są terminy składania odpowiednich dokumentów w ZUS. ZUS bowiem automatycznie nie umożliwi przedsiębiorcy skorzystania z takiej ulgi i należy taką chęć zadeklarować w odpowiednim terminie (w najbardziej typowym przypadku – do końca stycznia danego roku). Szczegółowe informacje można uzyskać na stronie internetowej ZUS.

Klasyczna działalność gospodarcza – bez preferencji składkowych

Nasze zestawienie zamyka klasyczna działalność gospodarcza, czyli zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły:

• podlegająca wpisowi do CEIDG i
• związana z obowiązkiem odprowadzania comiesięcznych pełnych składek ZUS obecnie w kwocie ok. 1.600 zł.

Każda osoba, która zamierza rozpocząć prowadzenie działalności może od razu skorzystać z opcji prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej bez ulg i preferencji, ale rzadko kto tak czyni. Najczęściej, początkujący przedsiębiorcy decydują się na wykorzystanie wszystkich opisanych powyżej możliwości (działalność nieewidencjonowana, ulga na start, preferencyjny ZUS, ZUS liczony od dochodu), zanim podejmą się prowadzenia najbardziej klasycznej działalności gospodarczej, która nie umożliwia korzystania z żadnych ulg.

Niewątpliwie jednak, zanim wystąpi konieczność sięgnięcia do tej najbardziej klasycznej formy, początkujący przedsiębiorca ma co najmniej 2,5 roku na rozwinięcie swojego biznesu po niższych kosztach ubezpieczeniowych. Z pewnością, w każdym przypadku warto taką możliwość rozważyć.

Zdjęcie: 123 rf