Kwas foliowy – skutki niedoboru i nadmiaru u dzieci

Co to jest kwas foliowy? Rola kwasu foliowego w organizmie dziecka

Kwas foliowy (inaczej folacyna, folan, witamina B9) należy do witamin z grupy B – został zsyntetyzowany w 1946 roku. Jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego, tworzenia krwinek czerwonych i wpływa pozytywnie na metabolizm komórek ciała.

Skąd wzięła się nazwa ,,kwas foliowy’’? Pochodzi od łacińskiego słowa folium, które oznacza liść. Pełni bardzo ważną rolę w prawidłowym rozwoju tzw. cewy nerwowej u płodu, której wady stwierdza się u 600–900 dzieci w Polsce rocznie. Zostało udowodnione naukowo, że kobiety, które przed ciążą i w trakcie pierwszych 12 tygodni ciąży przyjmowały kwas foliowy, są obarczone znacznie niższym ryzykiem wystąpienia wady cewy nerwowej u nowonarodzonego dziecka (tzw. WCN), która niestety jest drugą z najczęstszych przyczyn zgonu niemowląt (34%).

Bogatym źródłem kwasu foliowego są warzywa liściaste, a zwłaszcza:

• szpinak,
• brukselka,
• sałaty,
• brokuł,
• kalafior,
• szparagi.

W mniejszych ilościach foliany są obecne też w produktach pełnoziarnistych, owocach cytrusowych, drożdżach, jajach, serach oraz mięsie (zwłaszcza wątróbce). Oczywiście witamina B9 jest dostępna nie tylko w żywności, lecz także preparatach aptecznych. Warto wspomnieć, że obróbka termiczna żywności prowadzi do znacznych strat tej witaminy (nawet 50-70%). Dlatego zaleca się podawanie dzieciom surowych warzyw i owoców.

Skutki niedoboru kwasu foliowego u dzieci

Do niedoborów witaminy B9 w przypadku dzieci prowadzi dieta uboga w warzywa i owoce, stosowanie niektórych leków oraz dializowanie. Wielu przyszłych rodziców zastanawia się, jakie są konsekwencje zdrowotne niedoboru kwasu foliowego u dziecka. Główną nieprawidłowością są wady rozwojowe cewy nerwowej, które mogą prowadzić do rozszczepu kręgosłupa, bezmózgowia lub przepukliny mózgowo-rdzeniowej.

Niedobór tej witaminy może też doprowadzić do poronienia, odklejenia łożyska, niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz niedokrwistości megaloblastycznej, która dotyczy szczególnie wcześniaków i bliźniąt. Dzieci z niedoborem kwasu foliowego mogą być drażliwe, mieć problemy z trawieniem, koncentracją i cierpieć na zaburzenia wzrostu.

Skutki nadmiaru kwasu foliowego u dzieci

Jakie są konsekwencje zbyt dużej podaży folianów w diecie najmłodszych? Nadmiar kwasu foliowego nie jest co prawda toksyczny, ale może wywoływać u dzieci reakcje alergiczne na skórze, powodować problemy ze snem i rozdrażnienie. Natomiast przekraczanie zalecanych dawek przez kobiety w ciąży zwiększa u dziecka ryzyko zachorowania na astmę. Hiperwitaminoza może też zaburzać pracę układu immunologicznego, a także maskować niedobór witaminy B12.

Kiedy konieczna jest suplementacja kwasu foliowego?

Suplementacja preparatami witaminowymi jest zalecana w przypadku kobiet planujących ciążę (dzienna dawka to 0,4 mg kwasu foliowego – minimum 6 tygodni przed planowanym poczęciem, aż do końca II trymestru ciąży), pozwala na uzupełnienie ewentualnych niedoborów i gwarantuje prawidłowy rozwój płodu.

Podsumowując, zarówno nadmiar, jak i niedobór kwasu foliowego w organizmie dziecka może prowadzić do katastrofalnych konsekwencji zdrowotnych. Warto więc starać się każdego dnia pokrywać zapotrzebowanie pociechy na tę cenną witaminę oraz planując ciążę – dbać o odpowiednią suplementację, przyjmując zalecone przez lekarza prowadzącego preparaty z kwasem foliowym.

Materiał powstał we współpracy z partnerem portalu.

Zdjęcie: partnera portalu.