Co to jest intercyza i kto ją może podpisać?

Elegancka restauracja. Na sali kelnerzy przemykają niepostrzeżenie między stolikami niosąc wykwintne dania z karty skomponowanej specjalnie na tę okazję. Para siedzi w najlepszym miejscu oczekując na zamówione potrawy. Nagle On wstaje, podchodzi do Jej krzesła, klęka na prawe kolano i z kieszeni marynarki wyciąga małe czerwone pudełeczko z zawartością znaną każdemu miłośnikowi komedii romantycznych. Otwiera. Ona zaskoczona (choć tak naprawdę już od jakiegoś czasu z niecierpliwością oczekiwała na tę chwilę), ze łzami w oczach ze ściśniętego gardła już zamierza wydobyć bezgłośne TAK, kiedy zszokowana milknie nie wypowiedziawszy wiadomej kwestii. Bo oto On nagle z trzaskiem zamyka czerwone pudełeczko i z drugiej kieszeni swojej marynarki wyciąga zwinięty w rulon dokument, podając swojej wybrance zamiast pierścionka, „papierek” do podpisania.

Scenariusz filmu a może prawdziwe życie?

Wielu z nas intercyza przedmałżeńska kojarzy się negatywnie. Postrzegana jest jako dowód braku zaufania wobec przyszłego małżonka, jako cios wymierzony w uczucia dwojga kochających się ludzi, dla których sakramentalne tak oznacza wspólne życie, ale i wspólny majątek.

Czy nasze wyobrażenia odpowiadają jednak rzeczywistości?

Czym jest intercyza?

W polskim prawodawstwie rodzinnym nie występuje pojęcie intercyzy. Natomiast intercyzą potocznie nazywamy umowę majątkową małżeńską, która służy uregulowaniu stosunków majątkowych między małżonkami w sposób odmienny niż kształtuje je ustrój ustawowy, którym jest wspólność majątkowa.

Jak stanowi art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej kro) „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.”

O ile więc małżonkowie nie postanowią inaczej, a więc nie sporządzą umowy majątkowej małżeńskiej, od chwili zawarcia małżeństwa obowiązuje między nimi ustrój ustawowy czyli właśnie wspólność majątkowa.

Kiedy podpisuje się intercyzę?

Mówiąc „intercyza” zwykle w pierwszej kolejności mamy na myśli umowę przedmałżeńską. Jednakże, o czym niewielu pamięta, umowę majątkową małżeńską można zawrzeć nie tylko przed, ale i w trakcie trwania związku małżeńskiego. Warto przy tym mieć na uwadze, iż umowa majątkowa małżeńska wywołuje skutki na przyszłość, a więc od dnia zawarcia tej umowy lub we wskazanym w niej późniejszym terminie. W przypadku zaś intercyzy przedmałżeńskiej w braku wyraźnego wskazania w jej treści od jakiej daty obowiązywać będzie ustrój wprowadzony w umowie majątkowej, dniem początkowym będzie zawsze dzień zawarcia małżeństwa. Warto również pamiętać, iż umowę majątkową małżeńską można w dowolnym czasie zmienić lub rozwiązać.

Kto może taką umowę zawrzeć?

Zarówno małżonkowie, bowiem jak wspomniano umowa może być zawarta w trakcie trwania małżeństwa, jak i osoby, które zamierzają zawrzeć związek małżeński. W tym przypadku jednak umowa wywołuje skutki dopiero od momentu zawarcia małżeństwa.

Czy konieczna jest szczególna forma?

Ustawodawca przesądził, że umowa majątkowa małżeńska musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Niespełnienie tego wymogu czyli sporządzenie umowy np. w zwykłej formie pisemnej będzie skutkowało nieważnością zawartej umowy.

Należy mieć jednak na uwadze, iż przygotowanie przez notariusza umowy majątkowej przedmałżeńskiej czy podpisanie intercyzy w trakcie trwania małżeństwa wiąże się
z koniecznością poniesienia określonych kosztów notarialnych.

Czy podpisanie intercyzy daje nam jakieś korzyści? Jakie skutki niesie za sobą zawarcie tego rodzaju umowy. Czy małżonkowie mogą ustanowić wyłącznie rozdzielność majątkową? O tym w kolejnym artykule. Zapraszamy do lektury.

Bibliografia:

1)    Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 r., 788 z późn. zm.)

2)    Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. Henryka Doleckiego i Tomasza Sokołowskiego (Warszawa 2013)

3)    Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61(6). Grzegorz Jędrejek (LEX 2013)

4)    Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. Ja

do art. 47 (1) Elżbieta Skowrońska-Bocian (LEX 2014)

Zdjęcie: Pixabay