Dodatkowa praca a urlop wychowawczy i zasiłek z opieki społecznej

Pytanie:

Samotnie wychowuję 2 dzieci i pobieram zasiłki z pomocy społecznej. Obecnie korzystam z urlopu wychowawczego, ale rozważam podjęcie dodatkowego zatrudnienia. W związku z tym mam następujące pytania:

1. Czy będąc na urlopie wychowawczym i pobierając zasiłki z pomocy społecznej mogę podjąć dodatkową pracę bez ryzyka utraty zasiłków?
2. Jeśli tak, to na podstawie jakiej umowy mogę podjąć dodatkowe zatrudnienie i jakie dochody mogę uzyskiwać z tego tytułu żeby nie utracić prawa do zasiłków?
3. Czy powinnam informować dotychczasowego pracodawcą i podjęciu zatrudnienia w czasie urlopu wychowawczego?

Agnieszka

Odpowiedź:

Kwestii dopuszczalności podjęcia dodatkowego zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej w czasie urlopu wychowawczego poświęcony został częściowo tekst „Mama na urlopie wychowawczym zakłada firmę”, do lektury którego odsyłam.

Dodatkowa praca na urlopie wychowawczym

W związku z powtarzającymi się pytaniami dotyczącymi tego problemu przypominam, że urlop wychowawczy jest udzielany przez pracodawcę w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zasadniczo zatem pracownik w czasie urlopu wychowawczego powinien zajmować się tylko i wyłącznie osobistą opieką nad dzieckiem. Jednakże, art. 183² Kodeksu pracy dopuszcza od tej zasady jeden wyjątek. Stanowi on, że w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo podjąć inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przepis ten uznaje więc za dozwolone podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez pracownika, o ile nie uniemożliwia mu to sprawowania opieki nad dzieckiem.

Przepisy prawa pracy nie precyzują ile dokładnie czasu pracownik może poświęcać na dodatkowe zatrudnienie, żeby zatrudnienie mogło być uznane za uniemożliwiające sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Dlatego też każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. Niemniej wydaje się, że jeśli zajęcie to będzie angażować pracownika w znacznym stopniu, np. 6-8 godzin dziennie, to będzie ono stało na przeszkodzie sprawowaniu przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem. W konsekwencji należało będzie uznać, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (choć sztywnej reguły – jak zaznaczono to powyżej – nie ma).

Przepisy Kodeksu pracy nie obligują pracownika do poinformowania pracodawcy o rozpoczęciu działalności czy zatrudnienia w czasie urlopu wychowawczego. Jeśli jednak z tytułu tej działalności będzie podlegał on ubezpieczeniom społecznym, to obowiązek ten wynika z art. 36 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgodnie z którym osoba przebywająca na urlopie wychowawczym jest obowiązana poinformować płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż przebywanie na urlopie wychowawczym. Informacja taka powinna dotrzeć właśnie do pracodawcy ponieważ w stosunku do pracowników przebywających na urlopie wychowawczym płatnikiem składek jest pracodawca.

Konsekwencją podjęcia przez pracownika dodatkowego zatrudnienia, które uniemożliwia mu sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, będzie możliwość „odwołania” pracownika przez pracodawcę z urlopu wychowawczego (art. 186² § 2 Kodeksu pracy). Odwołanie polega na wezwaniu pracownika przez pracodawcę do stawienia się w pracy w terminie wskazanym przez pracodawcę, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia przez pracodawcę wiadomości o podjęciu przez pracownika dodatkowej działalności i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

[FM_form id=”6″]

Ile mogę dorobić, żeby nie stracić zasiłków z pomocy społecznej?

Odnośnie pytań dotyczących wysokości dodatkowego dochodu, które osoba pobierająca zasiłki z pomocy społecznej może uzyskać bez utraty prawa do zasiłków wyjaśniam, że wsparcie z pomocy społecznej jest przyznawane osobom znajdującym się w szczególnej sytuacji życiowej. Przyznanie wsparcia z pomocy społecznej zależy z spełnienia szeregu przesłanek, z czego najważniejsza dotyczy nieprzekroczenia tzw. kryterium dochodowego. Obecnie kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 477 zł, a dla osoby w rodzinie – 351 zł. Nie są to jednak kwoty stałe, ponieważ – po pierwsze – rada gminy może je podwyższyć, a po drugie – kwoty te podlegają co 3 lata weryfikacji przez właściwe organy.

Wysokość dochodu osiąganego „bezkarnie” w czasie pobierania zasiłków z pomocy społecznej jest zatem limitowana kwotą dochodu na osobę – suma dochodów podzielona na członków rodziny nie może przekraczać powyższych kwot. Z uwagi na to, że kwota kryterium dochodowego może być w różnych częściach kraju różna proponuję, aby Pani Agnieszka zasięgnęła w tym względzie informacji w organie pomocy społecznej, który wypłaca jej zasiłki.

Zwracam uwagę, że osoby lub rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń (art. 109 ustawy o pomocy społecznej). Jeśli więc Pani Agnieszka osiągnęłaby z dodatkowego zatrudnienia takie dochody, że przestałaby spełniać kryterium dochodowe, to powinna powiadomić o tym właściwy organ pomocy społecznej i zaprzestać pobierania wsparcia z pomocy społecznej.

W przeciwnym razie Pani Agnieszka mogłaby się narazić na uznanie, że pobrane przez nią zasiłki były jej nienależne (w okresie osiągania zwiększonych dochodów), co z kolei uprawniałoby właściwy organ do żądania ich zwrotu.

Podstawa prawna:

– art. 186, 186² § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami),
– art. 36 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zmianami),
– art. 8 ust. 1 i 2, 109 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 roku, Nr 175, poz. 1362 ze zmianami).

Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i został przygotowany w oparciu o stan faktyczny opisany  w opublikowanym pytaniu. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.