Hashimoto – kobiecy problem? Jak zdiagnozować chorobę i jak sobie z nią radzić?

Hashimoto – przyczyny

Choroba Hashimoto jest rodzajem zapalenia tarczycy, które rozwija się u osób predysponowanych genetycznie (m.in. uwarunkowanie rodzinne) oraz narażonych na niektóre czynniki środowiskowe. Wśród nich wymienia się przebyte, różnego rodzaju infekcje (np. wirusowe zapalenie wątroby typy C, cytomegalia, jersinioza), nadmiar jodu w diecie i niedobór selenu, stres, narażenie na promieniowanie jonizujące oraz stosowane farmakoterapie (np. amiodaron, interferon ɣ, sole litu).

Często Hashimoto diagnozowane jest w okresie poporodowym jako skutek burzy hormonalnej okresu ciąży. Zapalenie tarczycy Hashimoto ma charakter autoimmunologiczny, co oznacza, że czynnikiem powodującym zapalenie gruczołu są niszczące autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom. W przypadku tarczycy atakowanymi strukturami są: enzym – peroksydaza tarczycowa i białko – tyreoglobulina, a niszczącymi przeciwciałami: anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowe) i anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie). W patomechanizmie powstania zapalenia Hashimoto mają również udział autoreaktywne limfocyty, czyli komórki układu odpornościowego działające w sposób destrukcyjny na tkankę tarczycy. W wyniku ataku przeciwciał i naciekania limfocytów na tkankę tarczycy, dochodzi do stopniowego niszczenia tkanki i zmniejszenia wydzielania hormonów tarczycowych, co skutkuje ostatecznie rozwojem niedoczynności gruczołu.

Przegląd organizmu. 10 ważnych, profilaktycznych badań

Hashimoto – objawy

Choroba Hashimoto początkowo może przebiegać bezobjawowo lub wiązać się z krótkotrwałym okresem nadczynności tarczycy. Widocznym objawem choroby może być wole tarczycowe, czyli dostrzegalne powiększenie obwodu szyi. Należy jednak zaznaczyć, że wole tarczycowe nie występuje u wszystkich pacjentów z chorobą Hashimoto. Choroba Hashimoto stanowi najczęstszą przyczynę niedoczynności tarczycy, co oznacza, że przebiega z objawami charakterystycznymi dla spowolnienia metabolizmu. Wśród nich wymienia się przybieranie na wadze niezwiązane ze zmianą diety, nietolerancję zimna, bladość i suchość powłok skórnych, zaparcia, zmęczenie i senność oraz obrzęk śluzowaty, objawiający się jako opuchnięcie twarzy.

Choroba prowadzi do osłabienia włosów i paznokci, osłabienia i bólu mięśni oraz stawów. Może wywoływać stany depresyjne oraz problemy z pamięcią i koncentracją. Ponieważ chorobę Hashimoto kwalifikuje się jako niedoczynność tarczycy, jej wpływ na miesiączki wiąże się z występowaniem wydłużonych i obfitych krwawień. Cykle miesięczne często są cyklami bezowulacyjnymi, co wiąże się z trudnościami z zajściem w ciąże. Jeśli jednak kobieta z chorobą Hashimoto zajdzie w ciąże, znacząco zmniejsza się szansa na utrzymanie ciąży i urodzenia zdrowego dziecka. Dzieci matek z nierozpoznaną i nieleczoną niedoczynnością tarczycy w trakcie ciąży, rodzą się z upośledzeniem umysłowym oraz zaburzeniami w prawidłowym rozwoju.

Profilaktyka dla kobiet. Jakie badania warto robić? – rozmowa z ekspertką

Hashimoto najczęściej dotyczy kobiet, co nie oznacza, że mężczyźni oraz dzieci nie powinni być podejrzewani o chorobę.
W przypadku dzieci choroba może odpowiadać za stany depresyjne, pogorszenie koncentracji, pamięci i wyników w nauce. Ponieważ u dzieci hormony tarczycowe odpowiadają także za rozwój fizyczny i umysłowy, ich niedobór może być odpowiedzialny za późne ząbkowanie, zahamowanie lub opóźnienie procesu dojrzewania oraz powolny wzrost. Niedoczynność tarczycy, występująca przed 3 rokiem życia może być przyczyną trwałego upośledzenia rozwoju umysłowego.

Doniesienia naukowe pokazują, że choroba Hashimoto częściej niż u dzieci zdrowych, rozwija się u dzieci obarczonych chorobą genetyczną. Choroby predysponujące do zachorowania to zespół Downa, zespól Turnera i zespół Klinefeltera. Inne jednostki chorobowe, którym w wieku dziecięcym może towarzyszyć choroba Hashimoto to cukrzyca typu I i celiakia.

W przypadku mężczyzn przypadłością, będącą możliwym objawem choroby Hashimoto są zmniejszone libido, zaburzenia erekcji i funkcji seksualnych. Dowiedziono, że niedoczynność tarczycy stanowi przyczynę powstawania zmniejszonej ilości plemników, dodatkowo o nieprawidłowej budowie oraz obniżonej ruchliwości. Zaburzenia te wynikają ze zmniejszonej produkcji białka wiążącego hormony płciowe (SHBG) w okresie niedoczynności, co przekłada się na niższy poziom testosteronu i innych hormonów, kluczowych w procesie rozrodu. Widoczną w przebiegu niedoczynności tarczycy zmianą jest zwiększenie wielkości jąder, niestety z towarzyszącym znacznym spadkiem dojrzałych komórek rozrodczych w obrębie kanalików nasiennych. Konsekwencją obserwowanych u mężczyzn zmian jest zmniejszona płodność i trudności w poczęciu potomstwa.

Jakie badania profilaktyczne powinnaś wykonać chociaż raz w roku?

Hashimoto – diagnostyka laboratoryjna i obrazowa

W diagnostyce choroby Hashimoto wykorzystuje się pomiar stężenia przysadkowego hormonu TSH oraz dwóch hormonów tarczycowych – fT3 i fT4. Dla potwierdzenia i różnicowania rodzaju autoimmunologicznego charakteru zapalenia ważny jest pomiar poziomu przeciwciał: anty-TPO, anty-TG oraz przeciwko receptorom TSH (TRAb). Wszystkie wymienione badania laboratoryjne uwzględnia e-PAKIET TARCZYCOWY ROZSZERZONY dostępny w sieci laboratoriów DIAGNOSTYKA. Poza zrealizowaniem badań laboratoryjnych, postawienie diagnozy wymaga również wykonania badania obrazującego wygląd tarczycy, czyli USG.

Hashimoto – leczenie

Leczeniem choroby Hashimoto zajmuje się lekarz endokrynolog. Na podstawie wyników badań i nasilenia objawów klinicznych dobiera pacjentowi właściwe dawki syntetycznych hormonów tarczycy, kierując także pacjenta w razie potrzeby do lekarzy innych specjalizacji.

Hashimoto – wspomaganie leczenie dietą

W chorobie Hashimoto właściwie skomponowana dieta stanowi element wspomagający proces leczenia. Powinna być opracowana przez dietetyka klinicznego, spersonalizowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego. Dieta powinna uwzględniać właściwe dawki witamin C, D, E oraz beta-karotenu, musi pokrywać również zapotrzebowanie na składniki mineralne typu magnez, cynk, sód, potas, fosfor, chrom, jod, żelazo i selen. W diecie należy ograniczyć żywność wysokoprzetworzoną, produkty z syropem glukozowo-fruktozowym, cukry proste (słodzenie herbaty), słodycze, alkohol oraz przetworzone (smażone, grillowane) mięso. Zgodnie z zaleceniami suplementować należy kwasy omega-3.

Ważnym elementem diety są pre- i probiotyki, czyli dobroczynne bakterie. Prebiotyki, są substancjami wspierającymi wzrost bakterii jelitowych, ale nie ulegają procesowi trawienia. Przykładem prebiotyku jest błonnik pokarmowy, występujący w produktach zbożowych (kasza jęczmienna, gryczana, pieczywo pełnoziarniste), warzywach i owocach. Wśród innych prebiotyków wymienia się cebulę, czosnek, por, banany i pomidory. Probiotyki z kolei możemy znaleźć w gotowych produktach farmaceutycznych, naturalnych jogurtach i kiszonkach.

Produktami, które należy bezwzględnie wyeliminować z diety w przypadku zdiagnozowania choroby Hashimoto są te zawierające goitrogeny, czyli substancje zmniejszające wchłanianie jodu. Wśród nich wymienia się jarmuż, kapustę, kalafiora, brokuły, kalarepę i brukselkę.

Jak zadbać o siebie na wiosnę?

Jesteś kobietą? Kontroluj swoją tarczycę!

Jeżeli zaobserwowałaś u siebie problemy z masą ciała, np. przybieranie na wadze mimo stosowanej diety, doświadczasz rozchwiania stanów emocjonalnych, zauważyłaś pogorszenie wyglądu włosów i skóry lub męczą Cię zaparcia albo stale odczuwasz zimno, to każdy z tych objawów jest wskazaniem do zbadania czynności tarczycy. Pamiętaj, że tarczyca jest lokomotywą naszego organizmu, a spowolnienie tempa jej pracy i w konsekwencji pracy całego organizmu w przypadku kobiet najczęściej wywołuje właśnie choroba Hashimoto.

Artykuł powstał w wyniku współpracy z siecią laboratoriów DIAGNOSTYKA