Po jakie probiotyki sięgać, żeby wzmocnić odporność dziecka?

Czym są probiotyki?

Probiotyki to takie preparaty lub też produkty, które zawierają specjalnie wyselekcjonowane szczepy bakterii kwasu mlekowego, mające udowodnione korzystne działanie dla organizmu. Czasem probiotyki powstają też na bazie kultur drożdży.

Bakterie kwasu mlekowego mogą znajdować się albo w fermentowanych produktach mleczarskich lub też preparatach aptecznych. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie bakterie kwasu mlekowego mają działanie probiotyczne.

Muszą być to specjalne szczepy o udowodnionych badaniu klinicznym. Te szczepy, które poprawiają zdrowie człowieka oraz wywierają pozytywny wpływ na jego układ pokarmowy i immunologiczny, czy moczowo-płciowy, mogą śmiało nosić miano probiotyków.

Mechanizm działania bakterii kwasu mlekowego w probiotykach

Poprawa jakości mikroflory jelitowej

Korzystne działanie probiotyków na organizm wynika przede wszystkim z ochrony jelit przed szkodliwymi bakteriami. Ochrona ta jest możliwa dzięki temu, że dobroczynne bakterie z probiotyku wytwarzają kwas mlekowy i octowy, który obniża ph, co hamuje rozwój patogenów. Ich rozwój jest też zahamowany dzięki temu, że dobre bakterie konkurują z mikroorganizmami patogennymi o substancje odżywcze oraz o miejsca receptorowe.

Jeśli patogenom brakuje pożywienia, nie mogą dalej kolonizować jelita. W ten sposób mikroflora jelitowa zachowana jest w równowadze. Probiotyki zmniejszają też liczbę toksyn w organizmie, potrafią np. ograniczyć wchłanianie bisfenolu (toksyczna substancja znajdująca się np. w plastikowych rzeczach).

Wzmocnienie układu immunologicznego

Probiotyki są w stanie zwiększyć odporność organizmu dzięki temu, że regulują poziom i czas trwania reakcji w odpowiedzi na atak patogenów. To one dają sygnał, kiedy organizm ma wysłać do walki np. swoje limfocyty. Sprawiają, że odpowiedź ta nie jest za wolna (bo wówczas patogeny przedostałyby się przez warstwę mucyny powlekającej jelita i szybko by zaatakowały dalsze tkanki) oraz że nie jest zbyt szybka (gwałtowna reakcja mogłaby bowiem doprowadzić do ostrego stanu zapalnego lub spowodować rozwój choroby autoimmunologicznej).

Probiotyki sprawiają, że w razie ataku patogenów zwiększa się wydzielanie immunoglobulin A (IgA), jak również następuje wzrost liczby limfocytów, leukocytów, komórek NK (Natural Killers) oraz komórek plazmatycznych w surowicy krwi. Ponadto wzmagają one aktywność makrofagów (wywodzących się z komórek szpiku), które mają zdolność do pochłaniania drobnoustrojów. Dzięki nim wzrasta również poziom interferonu g w surowicy krwi, czyli białka, które jest wytwarzane przez komórki w momencie ataku patogenów.

Działanie przeciwalergiczne

Jak udowodniono w badaniach z 1993 (Trapp i współautorzy), probiotyki mogą być z powodzeniem stosowane w hamowaniu reakcji alergicznych, a w szczególności alergii pokarmowej.

Z kolei w badaniach, które przeprowadzał Wheeler w 1997 r. dowiedziono, że podawanie bakterii szczepu L. rhamnosus GG, pozwala ograniczyć atopowe zapalenie skóry u niemowląt. Działanie probiotyków w niwelowaniu alergii opiera się przede wszystkim o hamowanie przedostania się antygenu do krwi, przywrócenie równowagi układu odpornościowego oraz regulację syntezy cytokin.

Jak wybrać dobry probiotyk, który wzmocni układ odpornościowy dziecka?

Przy wyborze probiotyku, który ma wesprzeć układ immunologiczny dziecka, warto dowiedzieć się, jakie bakterie kwasu mlekowego, a konkretnie jakie szczepy bakterii mają udowodnione działanie stymulujące odporność.

Jak dowodzą badania, szczepem, który jest w stanie wzmocnić układ odpornościowy, jest L. rhamnosus GG. Dobrze podawać dzieciom probiotyk z jego zawartością, gdyż według doniesień naukowych zażywanie go poprawia na tyle odporność, że zmniejsza liczbę dni nieobecności w żłobku lub przedszkolu, a także ogranicza liczbę stosowanych antybiotyków.

Bezpiecznie można go stosować już u noworodków i niemowląt. Dorośli również zyskują na stosowaniu probiotyku z jego zawartością, gdyż nie tylko poprawią w ten sposób swoją odporność, ale ponadto, jak głoszą wyniki ponad 92 badań klinicznych wspomagają organizm w trakcie biegunki związanej z antybiotykoterapią, zmniejszają liczbę dolegliwości ze strony układu pokarmowego (głównie bólu brzucha) i działają profilaktycznie, zapobiegają biegunce podróżnych.

Jakie jeszcze kryteria stosować podczas doboru probiotyku na odporność?

Warto zwracać uwagę na nazewnictwo szczepów, które znajdują się w probiotyku. Sama nazwa rodzajowa bakterii (np. Lactobacillus, Bifidobacterium) bez podania nazwy gatunkowej (np. acidophillus, rhamnosus, bifidum) oraz oznaczeń literowo-cyfrowych (np. ATCC 53103, W 11, LA-5) nic nie znaczy.

Brak oznaczeń może sugerować, że dany produkt lub środek nie ma udowodnionego działania probiotycznego. Ważna jest też informacja na opakowaniu dotycząca ilości bakterii w preparacie (np. oznaczenie, że w 1 kropli znajduje się 1 mld bakterii).

Dobry probiotyk powinien mieć również dokumentację zaświadczającą o efektach zdrowotnych konkretnego szczepu, który znajduje się w danym produkcie.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• M. Kotowska, P. Albrecht, Lactobacillus rhamnosus GG w świetle badań klinicznych, „Forum zakażeń” 2014, nr 5 (2), s. 111-119
• A. Nowak, K. Śliżewska, Z. Libudzisz, Probiotyki- historia i mechanizmy działania, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2010, nr 4 (71), s. 5-19
• A. Kuśmierska, M. Fol, Właściwości immunomudulacyjne i terapeutyczne drobnoustrojów probiotycznych, „Problemy Higieny Epidemiologicznej” 2014, nr 95 (3), s. 529-540
• P. Szachta, Probiotyki- praktyczny przewodnik w pigułce, czyli jasna i ciemna strona bakterii probiotycznych, „Food Forum” 2016, nr 3 (13), s. 40-45

Zdjęcie: Storyblocks.com