Co to jest zasiłek rodzinny i komu przysługuje?

„-Wiesz, spotkałam dzisiaj na spacerze bardzo miłą dziewczynę, mamę małej Zosi. Dziewczynka jest kilka tygodni starsza od naszego Igora, ale niestety już wiadomo, że o jej całkowitą sprawność i samodzielność będzie trzeba walczyć latami – smutno dokończyła Agata. – Dlaczego, co jej jest? – Piotrek wiedział, że Agata zaczęła ten temat w jakimś sobie znanym celu. – Mała ma porażenie, niedowład kończyn, konieczna jest codzienna rehabilitacja co najmniej przez najbliższy rok, później może co drugi dzień. A wiesz, wydaje mi się, że Agnieszka – mama Zosi chyba czuje się w tym wszystkim zagubiona i o ile dzielnie znosi całą sytuację, o tyle chyba przydałoby się Jej jakieś finansowe wsparcie. – Agata, trzeba było od razu tak, jasne, że spróbujemy jej pomóc, w końcu niczego nam nie brakuje. – Piotrek, ja myślałam, że może przede wszystkim zapytałabym naszego sprawdzonego Mecenasa, czy są przepisy, które regulują jakieś finansowe świadczenia dla osób w takiej sytuacji, no i może mógłby nam powiedzieć, co należy zrobić, żeby je otrzymać. Z tego co wyniknęło z naszej rozmowy, rodzice małej Zosi naprawdę mają w tej chwili ciężką sytuację, również finansową. – To co? Dzwonimy do Mecenasa? – zapytał Piotrek od razu sięgając po telefon.

Wstęp

Agata i Piotrek poruszyli w swojej rozmowie niezwykle istotną kwestię. Powiększenie się rodziny nie pozostaje bowiem bez wpływu na sytuację finansową młodych rodziców, zwłaszcza w przypadku, gdy dziecko ze względu na problemy zdrowotne lub niepełnosprawność wymaga szczególnej opieki. Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej nie są jednak pozostawione bez żadnego wsparcia, lecz często nie wiedzą, gdzie udać się po pomoc i jakiej pomocy mogą się spodziewać.

W tym miejscu należy wskazać, iż oprócz świadczeń rodzinnych, o których będzie mowa w dalszej części niniejszego artykułu, istnieje również wiele innych form pomocy, na jaką mogą liczyć młodzi rodzice, np. szeroki zakres świadczeń z pomocy społecznej, stypendia dla dzieci czy też pomoc udzielana przez szereg organizacji pozarządowych. Nie będą one jednak przedmiotem niniejszej publikacji.

Ponadto, z uwagi na znaczną objętość i stopień szczegółowości regulacji prawnej dotyczącej świadczeń rodzinnych, w niniejszej publikacji zostanie przedstawiony jedynie ogólny zarys tej problematyki.

Świadczenia rodzinne

Świadczeniami rodzinnymi, o które mogą się starać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, są:

1)    zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;

2)    świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy oraz świadczenie pielęgnacyjne;

3)    jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka wypłacana przez gminę osobom zamieszkałym na jej terenie;

4)    jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. „becikowe”).

Ustalenie prawa do wskazanych powyżej świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują na wniosek składany w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która wnioskuje o przyznanie jej świadczenia rodzinnego (jednostki, zajmujące się świadczeniami rodzinnymi są często tworzone przy ośrodkach pomocy społecznej)

I. ZASIŁEK RODZINNY

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka.

Komu przysługuje prawo do zasiłku rodzinnego?

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa powyżej, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy nie przekracza:

1)    kwoty 539 złotych;

2)    kwoty 623 złotych (gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności).

UWAGA! Od 1 listopada 2014 roku kwoty te będą wynosiły odpowiednio: 574 złotych oraz 664 złotych.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje jednak, jeżeli:

1)    dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;

2)    dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;

3)    osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;

4)    pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;

5)    osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:

a)    rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje;

b)    ojciec dziecka jest nieznany;

c)    powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;

d)    sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;

6)    członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Jaka jest wysokość zasiłku rodzinnego?

Miesięczna wysokość zasiłku rodzinnego wynosi obecnie:

1)     77,00 złotych na dziecko do ukończenia 5 roku życia;

2)     106,00 złotych na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

3)     115,00 złotych na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

PODSTAWA PRAWNA:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (t.j. w Dz.U. z 2013 roku poz. 1456 ze zm.)
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. w Dz.U. z 2013 roku poz. 135 ze zm.)
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. w Dz.U. z 2012 roku poz. 788 ze zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2013 roku w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego (Dz. U. z 2013 roku poz. 1741 ze zm.)

Dowiedz się więcej – przeczytaj o dodatkach do zasiłków rodzinnych

Pobierz bezpłatny ebook Prawo pracy dla rodziców w PDF i poznaj swoje prawa