ZAINSPIRUJ SIĘ
Urlop macierzyński
Do niedawna prawo do urlopu macierzyńskiego miały tylko matki zatrudnione na umowie o pracę i prowadzące działalność gospodarczą. Od 1 stycznia 2016 roku na wsparcie finansowe w wysokości 1 tysiąca złotych netto mogą liczyć również matki bezrobotne, zatrudnione na podstawie umowy o dzieło, zajmujące się działalnością rolniczą oraz studentki.
Ile trwa macierzyński? Ile pieniędzy dostaniesz?
Każdej mamie przysługuje 20 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego, z czego 6 możesz wykorzystać jeszcze przed porodem. Bez względu na okoliczności musisz wykorzystać przynajmniej 14 z 20 tygodni urlopu. Pozostałe 6 tygodni może przejąć wówczas ojciec dziecka.
Warto jednak wiedzieć, że tata może wykorzystać taki urlop, tylko jeśli jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie lub prowadzi działalność gospodarczą (ważne, aby w tych dwóch ostatnich przypadkach opłacał dobrowolną składkę chorobową).
Jaki zasiłek Ci przysługuje?
Na urlopie macierzyńskim matka dostaje 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Kiedy złożyć wniosek?
Jeśli jesteś mamą dziecka i chcesz skorzystać tylko z urlopu macierzyńskiego, wystarczy, że dostarczysz pracodawcy skrócony odpis aktu urodzenia dziecka. W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, czy posiadania własnej działalności gospodarczej i opłacania dobrowolnych składek, odpis powinnaś zanieść do ZUS.
Jeśli to ojciec chce skorzystać z pozostałych 6 tygodni urlopu, musi złożyć wniosek u swojego pracodawcy w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem urlopu.
Urlop rodzicielski
Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego możesz skorzystać z urlopu rodzicielskiego, który trwa 32 tygodnie w przypadku jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku większej liczby dzieci przy jednym porodzie.
Urlop rodzicielski może wykorzystać również ojciec. Aby móc skorzystać z urlopu rodzicielskiego, rodzice dziecka muszą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub muszą prowadzić działalność gospodarczą (w dwóch ostatnich przypadkach muszą opłacać dobrowolne składki chorobowe).
Urlop rodzicielski może wykorzystać matka lub ojciec dziecka jednorazowo. Na urlopie mogą być też jednocześnie oboje rodzice (maksymalnie 16 tygodni). Możecie się również podzielić urlopem i być na nim na zmianę (suma Waszych urlopów musi wynosić 32 tygodnie).
Urlop rodzicielski można podzielić na maksymalnie 4 części, które będą nie krótsze niż 8 tygodni. Od tej zasady są dwa wyjątki:
- pierwsza część urlopu rodzicielskiego może trwać do 6 tygodni, jeżeli przy porodzie urodzone zostało jedno dziecko,
- do wykorzystania pozostałej części urlopu zostało mniej niż 8 tygodni urlopu.
Możecie także wykorzystać jedynie część urlopu rodzicielskiego, a resztę zostawić na późniejszy okres (do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia). Wówczas na później możecie zostawić maksymalnie 16 tygodni urlopu i podzielić go na nie więcej niż dwie części.
Warto to dobrze przemyśleć, ponieważ od tego, jak podzielicie urlop rodzicielski, zależeć będzie to, jak będziecie mogli podzielić urlop wychowawczy:
- jeśli wykorzystacie urlop rodzicielski jednorazowo, możliwe będzie podzielenie urlopu wychowawczego na 5 części.
- jeżeli zostawicie sobie 16 tygodni urlopu rodzicielskiego na później, urlop wychowawczy będziecie mogli podzielić na maksymalnie 4 części,
- jeśli 16 tygodni podzielicie na pół, możliwe będzie podzielenie urlopu wychowawczego na 3 części.
Jaki zasiłek Ci przysługuje?
Za pierwsze 6 tygodni – 100% podstawy wymiaru zasiłku. Kolejne tygodnie – 60% podstawy. Jeśli chcesz skorzystać z urlopu macierzyńskiego, a następnie bez żadnej przerwy z urlopu rodzicielskiego (razem rok) i złożysz odpowiedni wniosek, możesz pobierać przez cały okres zasiłek w wysokości 80% podstawy .
Kiedy złożyć wniosek?
Minimum 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Powinnaś również poinformować pracodawcę, jeśli nie chcesz wykorzystywać całego czy części urlopu – pracodawca może wówczas wyrazić zgodę na wcześniejszy powrót do pracy.
Jeśli chcesz skorzystać z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego jeden po drugim bez żadnej przerwy, powinnaś to zgłosić do 21 dni po porodzie.
Urlop wychowawczy
Z urlopu wychowawczego możesz skorzystać, jeśli byłaś zatrudniona co najmniej 6 miesięcy (bierze się pod uwagę wszystkie okresy zatrudnienia).
Urlop wychowawczy jest bezpłatny, trwa maksymalnie 36 miesięcy i można go wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia. Z tego urlopu może skorzystać również ojciec dziecka. Jeżeli tylko jeden rodzic zamierza wykorzystać urlop wychowawczy, przysługuje mu tylko 35 miesięcy.
W przypadku opieki nad dzieckiem, które legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności i wymaga osobistej opieki rodzica, może zostać udzielony dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy. Można go wykorzystać aż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
Urlop wychowawczy można wykorzystać jednorazowo lub podzielić go na 3 do 5 części – w zależności od tego, jak został podzielony urlop rodzicielski.
Kiedy złożyć wniosek? Wniosek o urlop wychowawczy należy złożyć minimum 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
Inne urlopy i dni wolne
Z tytułu urodzenia dziecka możesz liczyć na 2 dni urlopu okolicznościowego. Może go wykorzystać jeden z rodziców, jednak zwykle korzysta z niego ojciec.
W momencie urodzenia dziecka matka może przejść na urlop macierzyński, a kiedy ten dobiegnie końca, ustaje okoliczność, z tytułu której przysługują tego rodzaju dni wolne.
Zarówno ojciec, jak i matka dziecka mogą wykorzystać 2-dniowy urlop z tytułu opieki nad dzieckiem do 14. roku życia. Warto pamiętać, że są to zawsze 2 dni – bez względu na to, ile masz dzieci. Oba dni może wykorzystać jeden z rodziców lub każde z rodziców po jednym dniu. Jeśli któreś z Was ma zamiar wykorzystać dni wolne, konieczne jest złożenie pisemnego oświadczenia u pracodawcy. Warto jednak pamiętać, że oświadczenie powinniście dostarczyć również w przypadku braku woli wykorzystania urlopu.
Ojcu dziecka przysługuje również urlop ojcowski, który wynosi 2 tygodnie i który można wykorzystać do momentu ukończenia przez dziecko 2 lat.
Urlop ojcowski może być podzielony na maksymalnie dwie części – tygodniowe. Aby skorzystać z urlopu ojcowskiego, tata powinien złożyć wniosek u swojego pracodawcy z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem.
Praca na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim?
Warto wiedzieć, że oboje rodzice mogą łączyć urlop macierzyński lub rodzicielski z pracą zawodową. Można wówczas powrócić do pracy na część etatu, a na reszcie etatu korzystać z urlopu rodzicielskiego. Dla przykładu możesz wrócić do pracy zawodowej po 10 miesiącach na pół etatu i dostawać połowę zasiłku rodzicielskiego. Wtedy Twój urlop odpowiednio się wydłuży.
Karmisz piersią?
Jeśli wróciłaś już do pracy po urodzeniu dziecka, możesz liczyć na dodatkowe płatne przerwy na karmienie piersią, dwa razy po 30 minut, które możesz łączyć. Jeśli jesteś mamą bliźniaków, przysługują Ci dłuższe przerwy – dwa razy po 45 minut.
Musisz jednak pamiętać, że dodatkowy czas wolny na karmienie jest proporcjonalny do wymiaru Twojego etatu – przerwa nie przysługuje Ci, jeśli Twój czas pracy nie przekracza 4 godzin dziennie. Jeśli pracujesz nie dłużej niż 6 godzin, możesz skorzystać tylko z jednej 30-minutowej przerwy w przypadku jednego dziecka lub jednej 45-minutowej, jeśli jesteś mamą bliźniaków.
Inne zasiłki, o których powinnaś wiedzieć
Poza zasiłkami przysługującymi z tytułu urlopów rodzice mogą liczyć dodatkowo na zasiłek opiekuńczy płatny przez ZUS, z którego można skorzystać, kiedy istnieje konieczność sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8. Świadczenie przysługuje w przypadku:
- zamknięcia żłobka, przedszkola czy innej instytucji, do której dziecko uczęszcza , czy choroby niani, z którą rodzice zawarli umowę,
- porodu, choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, jeżeli uniemożliwiają one sprawowanie stałej opieki nad dzieckiem,
- pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka w szpitalu lub innej placówce, która świadczy działalność leczniczą stacjonarnie i całodobowo.
Możesz również liczyć na zasiłek opiekuńczy płatny przez ZUS w przypadku konieczności opieki nad chorym dzieckiem do ukończenia przez nie 14. roku życia.
Oba wymienione zasiłki można pobierać łącznie przez 60 dni w skali roku kalendarzowego bez względu na liczbę dzieci w rodzinie. Zasiłek przysługuje Tobie lub ojcu dziecka, jeśli nie ma innej osoby, która mogłaby zaopiekować się potomkiem.
Zasiłek opiekuńczy w przypadku opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 2 lat, przysługuje bez względu na to, czy w domu przebywa inny opiekun. Do tego grona nie są zaliczani: rodzeństwo, babcia, dziadek, wujek itd.
Każda mama powinna wiedzieć, jakie zasiłki jej przysługują i z jakich urlopów może skorzystać. Jeśli nadal masz wątpliwości w kwestii interpretacji przepisów, możesz się zgłosić do specjalisty z działu kadr w Twojej firmie, który powinien Ci wyjaśnić wszelkie niejasności.
Zdjęcie: Pixabay.com
AUTORKA
Zobacz więcej
