Zwolnienie na dziecko – komu przysługuje opieka na zdrowe dziecko?

Zwolnienie od pracy „na opiekę”

Jednym z uprawnień związanych z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę jest możliwość zwolnienia od pracy na tzw. „opiekę”. Możliwość ta wynika z art. 188 kodeksu pracy.

Kto może skorzystać ze zwolnienia „opieka na dziecko zdrowe”?

Z powyższej możliwości mogą skorzystać pracownicy wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat. Ustawodawca w przepisach dotyczących opieki, posługuje się pojęciem „pracownik”, zatem przepisy te dotyczą osób pozostających w stosunku pracy, pod warunkiem, że zajmują się one wychowaniem dziecka.

Możliwość ta dotyczy nie tylko rodziców, ale także pracowników nie będących rodzicami, w tym pracowników niezwiązanych z dzieckiem więzią formalnej opieki lub przysposobienia, lecz wychowujących dziecko.

Oboje rodzice są pracownikami

W sytuacji, gdy oboje opiekunów zatrudnionych jest na podstawie umowy o pracę, ze zwolnienia może korzystać tylko jeden z opiekunów.

Uprawnieni mogą skorzystać z tego uprawnienia np. po jednym dniu. Przepisy kodeksu pracy nie regulują sposobu rozwiązywania kolizji między dwiema uprawnionymi osobami. Obowiązuje więc reguła pierwszeństwa złożenia wniosku o zwolnienie od pracy w celu opieki nad dzieckiem, przysługujące w danym roku kalendarzowym.

Prawo do opieki i wymiar tego prawa przysługuje bez względu na to, jakimi możliwościami czasowymi w zakresie opieki nad dzieckiem dysponuje drugi z opiekunów.

Jeżeli więc pracownik zatrudniony jest w pełnym wymiarze czasu pracy przysługuje mu zwolnienie w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, nawet jeżeli drugi rodzic/opiekun jest zatrudniony w niższym wymiarze czasu pracy.

Ta zasada stosowana jest odpowiednio w sytuacji odwrotnej. Z tym, że dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy zwolnienie udzielane w wymiarze godzinowym jest ustalane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, a niepełną godzinę zwolnienia zaokrągla się do pełnej godziny.

[FM_form id=”6″]

Tylko jeden z rodziców jest pracownikiem

Jeżeli, dziecko ma zapewnioną opiekę niepracującego rodzica lub opiekuna, nie stanowi to przeszkody w udzieleniu pracownikowi zwolnienia z tytułu wychowywania dziecka w wieku do 14 lat. Nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z prawa to, czy drugi z rodziców pozostaje w zatrudnieniu, czy nie. Tak samo jak bez znaczenia jest to, czy drugi z rodziców znajduje się na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym czy ojcowskim i tym samym sprawuje nad dzieckiem opiekę.

Zaznaczyć należy, że dni wolne nie muszą być wykorzystane na czynności bezpośrednio opiekuńcze. Wychowywanie dzieci wymaga często czynności pośrednio związanych ze sprawowaniem opieki, np. konieczność wykonania czynności dotyczących dziecka w urzędzie.

Przykłady:

Przykład 1 – zajmowanie się wychowaniem dziecka:

Pracownica mieszka z partnerem i jego 11-letnim dzieckiem z innego związku. Pracownica nie przysposobiła formalnie dziecka ani formalnie nie przyjęła go na wychowanie i utrzymanie. Pracownica złożyła wniosek o zwolnienie z pracy na podstawie art. 188 kodeksu pracy. Pracownicy przysługuje zwolnienie, ponieważ na co dzień faktycznie zajmuje się wychowaniem dziecka, mimo braku więzi prawnych.

Przykład 2 – babcia nie wychowująca wnuków:

Córka zamieszkująca z 12-letnim dzieckiem w innym mieście niż jej rodzice, poprosiła swoją mamę (babcię dziecka) o pilnowanie dziecka podczas jego całodniowych zawodów. Babcia dziecka złożyła wniosek do swojego pracodawcy o zwolnienie z pracy na podstawie art. 188 kodeksu pracy. Babci dziecka nie zostanie przyznane takie zwolnienie, ponieważ faktycznie nie zajmuje się na co dzień wychowaniem wnuczka.

Przykład 3 – drugi z rodziców stale przebywa w domu:

Pracownik złożył pracodawcy wniosek o zwolnienie z pracy, w związku z tym, że wychowuje 3-letnie dziecko. Żona pracownika jest na urlopie wychowawczym i stale przebywa w domu. Pracownikowi przysługuje zwolnienie z pracy, ponieważ brak możliwości sprawowania opieki przez innego członka rodziny nie jest wymagany w przypadku tego zwolnienia.

Podstawa prawna art. 188, art. 1891 Kodeksu pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666).

Zobacz także: Opieka na dziecko – na czym polega i komu przysługuje?

Zdjęcie: Pixabay.com